Żyjemy w kulturze, w której wydaje się, że kiedy coś nam się nie uda, to jesteśmy porażką, a nie że ponieśliśmy porażkę — mówi mój fryzjer Andrzej i agresywnie cieniuje moją grzywkę.

Myślę o tym dużo. Wszyscy chwalą się sukcesami — udanymi małżeństwami, dziećmi, historią biznesów, które rosną z miesiąca na miesiąc jak przez pączkowanie, wysportowaną sylwetką, ale brakuje normalizacji porażki. Samo słowo — PORAŻKA brzmi tak dojmująco. Jest jak stacja docelowa, chociaż tak naprawdę to tylko część procesu. Z pewnością wiele zależy od naszego wychowania. Złapałam się na tym, rozmawiając któregoś dnia z moim tatą, który ku mojemu zaskoczeniu zakomunikował, że mój wyjazd do Londynu “na zawsze” po to, żebym wróciła miesiąc później, był porażką. Nie poradziłam sobie i musiałam wrócić z podkulonym ogonem.

Zastanowiło mnie to, bo nigdy nie traktowałam tego, jak porażki. Miałam 19 lat, rozkręcającą się firmę w Polsce, byłam zakochana w chłopcu, który został w kraju, nie miałam grosza przy duszy i wiedziałam, że jeśli zostanę w Anglii, będę owszem, dobrze zarabiać, ale ani nigdy nie będę stamtąd, ani nie będzie mnie stać na edukację na miejscu, nie wiedziałam nawet, co chciałabym studiować. Znajdę więc jakieś zajęcie dla imigrantów, które w przeliczeniu na polskie złote będzie płatne tak, że już nigdy nie wrócę do Polski, ani nie znajdę motywacji do tego, żeby zaczynać od najniższej krajowej lub tyrać jako stażystka. Wygłodniała niezależności i pieniędzy marzyłam o dobrych zarobkach zamiast lat pięcia się po drabinie kariery, ale wiedziałam, że w skali lat 10 czy 15 pozostanie w UK będzie dla mnie jak sexworking — coraz trudniej wyjść, z czasem wartość mojej pracy nie będzie rosła ani zaspokajała moich ambicji. Poza tym szybko odkryłam, że przeszkadza mi różnica kulturowa i że nie chcę żyć poza Polską. Z mojej perspektywy wyjazd miał więc same zalety — to, na co przez lata narzekałam i z czego chciałam się wyrwać, okazało się jednak być dobre, potrzebowałam tylko zmienić podejście i lepiej zrozumieć czego chcę i jak zaplanować to w dłuższej perspektywie. Bezcenna dawka wiedzy o sobie. Jak mogłabym traktować to jako porażkę?

Przyjrzałam się jednak, czy myślenie mojego rodzica nie zabarwiło mojego podejścia w innych kwestiach i z przykrością zauważyłam, że tak. Nie otrzymałam w życiu dużego wsparcia i poczucia bezpieczeństwa, że jeśli spadnę — zawsze ktoś będzie czekał na mnie z rozpiętą siatką i mogę liczyć na pomoc, dlatego po wyprowadzce z domu, każda decyzja wydawała mi się wielka i zapierająca dech w piersiach. Nie miałam żadnych oszczędności, samochodu, stabilnych dochodów, więc głupi błąd w mojej własnej firmie (którą założyłam jako nastolatka i nie miałam pojęcia, co robię!) mógł zaowocować brakiem kasy na czesne w szkole, materiałów do malowania czy rysowania, brakiem na rachunki. Poważna sprawa! No i to zero jedynkowe podejście, że jak powiesz A, to musisz powiedzieć koniecznie B. Chciałabym powiedzieć to nastoletniej sobie i tobie dziś:

Nie musisz być konsekwentna! Konsekwencja nie polega na tym, że jak zdecydujesz się na studia, kurs, sport, którego nie lubisz, albo twój związek jest niewypałem, albo chciałaś mieszkać w Australii, a jednak już nie chcesz, musisz ZAGRYŹĆ ZĘBY I WYTRZYMAĆ.

Kto i kiedy oceni, jak długo musisz siedzieć w relacji, na emigracji, etacie, we własnej firmie, żeby zmiana decyzji nie była porażką? Spektakularną klapą? Poza tym poczucie, że jak zacznę, muszę wytrwać za wszelką cenę i w dodatku, że powinnam od razu robić coś dobrze, żeby nie ponieść porażki, sprawiło, że… po prostu przestałam podejmować inicjatywę. Po co mam próbować, skoro nie będę najlepsza? Skoro będę popełniać błędy? Przez źle pojęta konsekwencję często zbyt długo wytrzymywałam sytuacje, które mi nie służyły, ale jeszcze częściej nie podejmowałam ryzyka, bo traktowałam porażkę czy błąd, jako ocenę siebie. Teraz patrzę na to inaczej. Nadal się oczywiście boję, zwłaszcza że moja praca wymaga ode mnie, żeby wiele z tych porażek miało charakter publiczny, co jest dalekie od komfortu. Dziś jednak widzę błędy i upadki, jako element procesu. W sporcie przewracam się lub nie wychodzi mi coś 9 razy, żeby za 10 zażarło. W firmie miałam inaczej — niemal każde podjęte działanie było sukcesem, co jeszcze bardziej napędzało mój strach przed momentem, kiedy nie uda się — cokolwiek by to miało znaczyć — ktoś będzie niezadowolony, nie zbierze się grupa, oferta przejdzie niezauważona. Ciężko się spada z wysokiego konia, a jednak… najlepiej czułam się w moich procesach, gdy nauczyłam się upadać. To doświadczenie poniesienia porażki i nieoceniania siebie za nią, ale współczującego bycia w bliskości ze sobą nauczyło mnie, że te wyimaginowane upadki nie bolą aż tak i nie są takie straszne, jak mi się wydawało. Nikt nie umiera! Można spróbować ponownie. Co więcej, jeśli chcę coś robić, cokolwiek — potrzebuję próbować, testować, sprawdzać, wycofywać się, wracać, poprawiać i naprawiać. Czasem dwa kroki w tył to nie dramat, tylko rozpęd do dużego susa naprzód! Andrzej zdradził mi, że czesał wielu ludzi biznesu i gwiazdy i że wszyscy oni byli zgodni, co do tego, że jak czegoś chcesz, masz próbować. W najgorszym przypadku usłyszysz „nie” i nic gorszego się nie stanie. To normalne, że nie za każdym razem uda nam się zrealizować nasze zamierzenie, ale nie próbując, mamy 100% pewności, że skazujemy się na porażkę. Może więc odrzucenie, błąd czy fakap trzeba po prostu sobie znormalizować? Nie myli się ten, kto nic nie robi.

Rozplątanie zinternalizowanych przekonań o tym, czym jest porażka i konsekwencja zajęło mi całe lata. Myślę, że nadal je rozplątuję. Nadal uczę się łagodności i cierpliwości do siebie na tej drodze. Bardzo mogła mi w tym Agnieszka Janczewska. Dzięki niej przestałam tak się oceniać i zaczęłam być dla siebie milsza, wtedy kiedy jestem w procesie i kiedy akurat mi nie wychodzi. Po latach wahań chciałabym podzielić się z Tobą szerzej jej metodami pracy, które pomogą Ci milej umeblować swoją głowę w tych zakresach. Możesz kupić cały pakiet spotkań lub pojedyncze spotkanie.

A jeśli chcesz ZA DARMO nauczyć się kochać i akceptować bycie w procesie, zapisz się na mój NEWSLETTER, żeby dostać wejściówkę na spotkanie, jak tylko się pojawi.

Jak ajurweda podchodzi do saunowania — pytacie mnie często, więc na wstępie uprzedzę — nie mam dużego doświadczenia w saunowaniu. Do sauny chodzę jak na grzyby, trochę w ramach rozrywki, trochę dla ludzi, trochę dla relaksu, ale nie jest to jedna z moich stałych, niezmiennych praktyk. Opowiem Wam jednak o ajurwedyjskim punkcie widzenia, tak jak ja go rozumiem i jak miałam okazję poznać go poprzez swoich nauczycieli.

Sauna — Dla kogo? Kiedy? Po co?

Jak zawsze zakładamy, że nie każde narzędzie jest dla każdego i nie w każdym czasie. Zastanawiamy się (lub wiemy), jaka jest nasza konstytucja lub z jakimi dolegliwościami się borykamy i dobieramy narzędzia do siebie. Saunowanie przynosi wiele korzyści:

• rozluźnia mięśnie (w tym mięśnie gładkie jelit, które mogą podlegać bolesnym skurczom lub zaciskać się na skutek zimnych temperatur powodując problemy z załatwianiem się — zwłaszcza jesienią i zimą dla osób o konstytucji vata)
• ciepło koi vatę i kaphę
• bóle stawów stają się mniej dotkliwe
• podczas gdy na zewnątrz jest zimno, ograniczamy aktywności, pocimy się mniej, dlatego sauna pomaga się spocić, dzięki czemu pozbywamy się ama (toksyn), nasza skóra nabiera blasku, przywracamy lepsze krążenie krwi
• relaksuje

Ja poleciłabym wyjście z założenia, że chcemy praktykować delikatniej, niż możemy. Nie rzucajmy się na ekstrema. Praktykę możemy dostosować pod naszą przodującą doszę. Zwracamy uwagę na zaburzenia. Możemy przyjąć, że sauna raz w tygodniu byłaby dobrą opcją na jesień-zimę.

VATA — skorzysta z sauny, bo ta poprawi krążenie, rozgrzeje ją, ale zbyt długie sesje, zbyt wysoka temperatura może ją wysuszyć i osłabić. Może wypróbować saunę parową. Lepsze będą niższe temperatury, a schłodzenie się nie musi być morsowaniem w przeręblu. Może być tak subtelne, jak stanięcie bosymi stopami na mokrej od rosy trawie, wejście do zimnego jeziora po łydki, chłodny prysznic po. Im mniejsze ekstrema, tym lepiej. Ta dosza szczególnie powinna pamiętać, by wokół saunowania dbać też o odpowiednie nawodnienie (woda z elektrolitami) oraz masaż ciepłym olejem, dla nawilżenia skóry.

PITTA — lubi widowiskowe ekstrema, ale dla niej droga środka będzie bezpieczniejsza. Średniej długości sesje, średnio wysoka temperatura i dłuższe okresy schładzania się. Sauna może wspomóc u niej detoksykację i zdrowie skóry, pod warunkiem że nie mówimy o niezrównoważonej doszy pitta, która już cierpi na zaburzenia związane z gorącem, naczynkami, chorobami serca czy stanami zapalnymi skóry. Dbamy o schłodzenie po, również nie musi być to morsowanie. Po pitta mogłaby się napić orzeźwiającej wody kokosowej.

KAPHA — najbardziej skorzysta na saunie, seanse mogą być dłuższe, schładzanie konkretniejsze, temperatura w saunie wyższa. Kapha zwykle ma powolne krążenie, gromadzi wodę i cierpi na nadmiar śluzu, sauna poprawi krążenie i pomoże solidnie się spocić. Można używać narzędzi do masażu, witek, gałązek, a nawet stosować zioła wspierające drenaż jak np.

Czy muszę się schłodzić po saunie?

Ajurweda podobnie jak klasyczne założenie saunowania zakłada, że należy się schłodzić po saunie. Robimy to, by różnica temperatur mogła poprawić krążenie, żeby zamknąć pory skóry, uniknąć przegrzania i nie kumulować nadmiaru ciepła. Schładzanie się po saunie pomaga też na uczucie osłabienia i zawroty głowy. Niech nie korci cię, by skorzystać tylko z ciepła, pomijając chłodzenie — to integralna składowa saunowania.

Sama kiedyś regularnie uczęszczałam na saunę infra red, potem przestałam saunować ze względu na zaburzenie pitta. Mamy współcześnie bardzo wiele narzędzi, które mogą nam służyć. Wybierz swoje ulubione, stosuj je z rozwagą, nie tak jak każe najbardziej doświadczony i hardcorowy kolega w twojej grupie, ale tak, jak sama czujesz, że ci w danym momencie życia służy. Uważam, że przez całe życie zbieramy narzędzia do naszego prywatnego narzędziownika i możemy z powodzeniem je rotować, zależnie od potrzeb, samopoczucia czy sezonu, o czym nieustannie przypominałam w moich książkach o sezonowym życiu Ciepło i Rześko.

Nie jestem Bogiem. Jedyna procesja w moim imieniu to skromne święto moich urodzin, a jednak co roku wiosną, czuję, jakby świat świętował, że jestem. Jakbym ja świętowała świat. Jakby wszystko było świętem. Nikt nie musi sypać kwiatów z koszyczka, bo drzewa nie czekają ani na świętych, ani na bóstwa, widząc boski pierwiastek w każdym stworzeniu, sypiąc pod nogi pachnące, delikatne płatki w pijanej ekstazie narodzin nowego. A może wcale nie, może nigdy nie chodziło o nas, o stworzenie, o boski pierwiastek. Może po prostu drzewa połechtane miło ciepłą temperaturą, głaskane złotym słońcem po zgrubiałej korze, chcą z radości, z bezwstydnej przyjemności bycia żywym rozebrać się ze swoich koronkowych, delikatnych sukienek? Robią striptease i zrzucają po kawałeczku różowe, białe i bladoróżowe wdzianka. Magnolie duże jak łuski po pociskach płatki, owocowe drzewka subtelne, okrągłe roślinne confetti. Wszystko to wiruje pod nogami, przed oczami, a nawet po zaciśnięciu powiek, słodkim zapachem wciska się do nosa.

Nie da się być smutnym i obojętnym wiosną. Próbowałam. Zostałam obezwładniona jej urokiem, siłą życia, która przebija przez świeżo wylane asfaltowe alejki. Mądrością pestek, które przeleżały bezwładnie całą końcówkę lata, jesień i zimę wpadając w moją skrzynkę z ziołami a teraz wiedzione jakąś pierwotną mądrością, zakodowaną przez najwspanialszego z deweloperów rosną, wypuszczają liście, robią się silne. Próbowałam, ale nawet moje ciało tej wiosny się zmieniło, rozpromieniło, zakwitło. Gotowe na przyjemność słońca, wiatru na skórze i dodatnich temperatur. 

Nie jestem bogiem, ani nawet nikim ważnym, a jak co roku zostałam zaproszona do celebracji tego święta życia. Zmartwychwstałam razem z Chrystusem, mimo że nie ma mnie w żadnej z Ewangelii. 

Po prostu jestem i mnie to zachwyca.

Delight to zbiór esejów autorstwa J.B. Priestleya, które powstawały w 1949 roku w nieciekawej, brytyjskiej, powojennej rzeczywistości. Pomysł ten zrecyklingowała Hannah Jasne Parkinson, której książką Drobne Przyjemności zostałam obdarowana i… o ile pomysł mnie zachwycił, o tyle wrażliwością językową i sposobem odczuwania świata znacząco się od autorki różnię. Zainspirowana, postanowiłam jednak zapoczątkować serię poniedziałkowych wpisów na temat małych zachwytów, do której mam nadzieję i Wy się przyłączycie, kiwając ze zrozumieniem głowami lub wymieniając w komentarzu własne zachwyty z minionego tygodnia. Wierzę, że ustawienie rejestru na małe cuda codzienności może przynieść wiele ulgi i napawać nadzieją w postcovidowym świecie, w którym inflacja i wojna spędzają wielu sen z powiek. Odczarujmy razem poniedziałki naszymi mikrozachwytami! Do usłyszenia za tydzień.

Bardzo często próbujemy wprowadzić duże zmiany w swoim życiu, całkiem nie doceniając mocy małych zdrowych nawyków, które są właściwie samograjem. Dziś chcę ci zaproponować właśnie przemyślenie, co możesz zmienić, by nie poczuć, że to cię w jakikolwiek sposób obciąża lub wymaga twojej uwagi. Ten tekst zainspirowany jest prywatną rozmową, w której tłumaczyłam komuś, dlaczego długo wybieram pewne rzeczy, mimo że „przecież i tak wszystko nas truje”. Tak, nie mam wpływu na spaliny, dziurę ozonową, farbę, którą wymalowali moją klatkę czy jeszcze coś innego, dlatego wybieram ograniczyć wpływy przedmiotów, które ja sama wybieram i które służą mi każdego dnia, często wielokrotnie, przez lata, kumulując efekt. O tym, jak dużą zmianę może dać mały nawyk, przekonałam się np. jedząc konkretny produkt przez kilka dni z rzędu i notując swoje spostrzeżenia. I tak rzodkiewka, która pierwszego dnia miała świetny wpływ na moje ciało, dnia trzeciego spowodowała wysypkę i objawy zbytniego gorąca w ciele. Dawka czyni lekarstwo trucizną, czyż nie?

MOJE POMYSŁY NA MAŁE ZMIANY NAWYKÓW

Jeśli możesz poprawić swój dobrostan niemal niezauważalnym wysiłkiem, dlaczego tego nie zrobić? Może moja lista pomysłów na zdrowe nawyki będzie dla Ciebie inspirująca:

• zamieniłam kranówkę na dzbanek z filtrem, być może nie jest to rozwiązanie idealne (bo plastik), ale prawdopodobnie lepsze dla hormonów
• sukcesywnie pozbywam się patelni typu non-stick na takie ze stali nierdzewnej. Niestety każde zarysowanie czy uszkodzenie patelni sprawia, że powłoka może przedostawać się do organizmu. Nawet drobne rysy na tefalu oznaczają, że czas wymienić patelnię. Dlatego zainteresowałam się naczyniami bez powłoki.
• wymieniłam czajnik z plastikowymi elementami na taki, w którym gotująca się woda nie ma styczności z plastikiem
• staram się częściej pić herbaty sypane niż w jednorazowych torebkach
• nauczyłam się gotować ryż i kaszę bez plastikowych woreczków (kliknij tu, nauczę cię też)
• przestałam używać w domu odświeżaczy do powietrza o sztucznych aromatach (używam głównie olejków eterycznych i naturalnych świec i kadzideł, ale też w niewielkich ilościach)
• przestałam kupować oleje roślinne w supermarketach (oleje roślinne, które szybko jełczeją i utleniają, stają się dla nas bardzo szkodliwe, dlatego wybieram oleje Olini — świeżo wyciskane, pakowane w ciemne szkło, dostarczane w sposób, który chroni je przed temperaturą), dbam o ich termin przydatności. Z kodem blimsien10 masz zawsze -10% na wszystkie produkty marki Olini | współpraca reklamowa
• przestałam stosować tampony (pochłaniają wilgoć, nie tylko płyn menstruacyjny, co naraża nas na infekcje i nie jest optymalne dla ciała). Eko podpaski używam na zmianę z majtkami menstruacyjnymi (ja polecam te marki Ora).
• dołożyłam do nawyku mycia zębów nawyk czyszczenia języka.
• stopniowo wymieniam ubrania sportowe, które bezpośrednio przylegają do skóry na takie z materiałów naturalnych. Ta zmiana zajęła mi długo, bo nie mogłam trafić na takie, które mi pasowały i activewear sprawdzał mi się lepiej. Teraz używam od kilku miesięcy bardzo regularnie bambusowych szortów i topu z Breath Clothing i sprawdzają mi się super. Ograniczam też poliester i poliamid w mojej szafie (zwłaszcza gdy kupuję nowe ubranie).
• korzystam z wielorazowych termosów i szklanej butelki na wodę, zamiast brać kawę w kubku na wynos czy pić wodę w plastiku.
• kiedy mogę, kupuję produkty typu strączki czy passata w szkle, a nie puszce (łatwo je kupić w Biedronce lub Lidlu).
• częściej piję kawę z french pressa zamiast kawiarki (moja jest zrobiona z aluminium)
• zamiast poduszki z poliestrowym wypełnieniem, wybieram poduszkę z łuską gryki (więcej info tu).

To proste zmiany, które wymagały być może pewnego researchu na początku, ale teraz po prostu każdego dnia składają się na skumulowany efekt. Piję przynajmniej 5 herbat dziennie, przynajmniej 1 kawę, śpię całą noc na naturalnej poduszce, zminimalizowałam toksyny środowiskowe w moim myszkanku, nie jem nieświeżych i zjełczałych tłuszczy, unikam mikroplastiku i poza pierwszym wysiłkiem nic mnie te zmiany nie kosztują. Są całkowicie bezmyślne, samoobsługowe i lekkie.

Czekam na Twoje pomysły takich zmian w komentarzu. Zainspirujmy się wzajemnie 🙂

Wracam do Was z Portugalii z głową pełną wrażeń i rozkmin. Zanim je wszystkie rozpakuję, przejrzę i ułożę w spójną całość, już będę prowadzić warsztaty w Tucznie (mamy jeszcze 2 miejsca, widzimy się w piątek, jeśli chcesz dołączyć, sprawdź szczegóły tu: wyjazd ajurwedyjski ceramiczny). Pozwalam sobie zatem napisać na razie jeden list, do którego zainspirowała mnie dziś nasza wymiana na instastories.

PODEJŚCIE DO CHOROBY — MEDYCYNA ZACHODU A AJURWEDA

Napisałam tam, że ajurweda jest w tym lepsza od medycyny zachodu, że jest medycyną stylu życia. Świetna w zapobieganiu i w stwarzaniu warunków tak do utrzymania zdrowia, jak i zdrowienia. Co wcale nie oznacza, że wyklucza się z medycyną interwencyjną lub przerasta ją w każdej dziedzinie, mogą przecież czasem iść pod rękę, a czasem medycyna interwencyjna będzie skuteczniejsza.

Daleka jestem od wierzenia w obietnice (i składają je tylko nierozsądni ludzie), że ajurweda jest odpowiedzią na wszystko, w tym raka trzustki w ostatnim stadium. Życie jest złożone, nieprzewidywalne i trudne. Czasami jesteśmy bezradni. Czasami jedyne, co możemy zrobić, to przedłużyć sobie życie, wzmocnić się, zmniejszyć nasze cierpienie. Ajurweda w swoim podejściu różni się od medycyny zachodu pytaniem, jakie sobie stawia w kontekście zdrowia czy też choroby.

Medycyna zachodnia pyta raczej o to, jaki patogen wywołał chorobę i czym go zabić. Jeśli to guz, chcemy go zbadać i wyciąć. Jeśli to wirus czy bakteria chcemy je pokonać poprzez zniszczenie ich.

Ajurweda pyta raczej, jakie warunki doprowadziły do tego, że się zachorowaliśmy (psychicznie czy fizycznie). Co sprawiło, że z całego samolotu ludzi, zachorowała ta jedna osoba (akurat ja, lecąca na workation)? Oczywiście, osłabiony układ immunologiczny. Jasne. Ale co było wcześniej? Co osłabiło mój układ immunologiczny? Co sprawiło, że właśnie ja zachorowałam? Że wirus, z którym każdy miał styczność, dopadł akurat mnie? W przyczynie znajduje się klucz. Akurat ja, jak i wiele przede mną, padłam typowemu rozchorowaniu się z wycieńczenia. Przed wyjazdem pracowałam bardzo ciężko, podczas wyjazdu miałam sprzedać najważniejszego kursu, który robię (W Twoim Rytmie — nadal możesz się zapisać!), po przylocie do Polski wiedziałam, że mam multum zobowiązań zawodowych i że muszę być w gotowości. Potem była noc w samolocie, potem hostel pełen ludzi, mało snu, potem upał i snucie się po Lizbonie, aż wreszcie lodowaty od klimy autobus mknący godzinami przez Portugalię. Kiedy tylko dotarłam do domu moich znajomych rozchorowałam się. Stres puścił. Ciało chwilowo się poddało. Przeziębienie na urlopie czy podczas czasu odpoczynku to klasyk. Doświadczyłam tego też w skali makro, gdy po doświadczeniu traumy moje ciało nie chorowało, ale gdy znalazłam się w bezpiecznym związku, miało przestrzeń, by totalnie się rozsypać.

W takich przypadkach pomysł na naprawę zaburzenia kryje się w przyczynie. Mniej vaty. Regularne posiłki. Brak klimy. Ciepło. Trochę więcej spokoju. Moje przeziębienie było przede wszystkim spowodowane wyczerpaniem zasobów i brakiem miejsca na regulację. Gdy tylko miejsce się pojawiło, ciało sobie odbiło z nawiązką.

CZY NA DEPRESJĘ NAJLEPIEJ POMOŻE BIEGANIE I WYJŚCIE DO LUDZI?

Podobnie możemy pomyśleć o depresji. To kontrowersyjny temat, ale tak, według ajurwedy przynajmniej część osób zachoruje na depresję, bo… za mało się rusza, nie chodzi pobiegać, nie zmusza się do wyjścia do ludzi i aktywności (za dużo kapha!). To nie oznacza, że depresja nie jest poważną chorobą, którą należy bagatelizować. Jeśli leżysz w ciemnym pokoju i nie jesz od dni, nie myjesz się i ledwo egzystujesz, raczej nie pójdziesz pobiegać, na siłownię i pośmiać się ze znajomymi, nawet gdy ludzie dookoła mówią: weź się w garść, popraktykuj może wdzięczność, inni mają gorzej! Jednak możesz zauważyć, że pokazuje nam to drogę prewencji. Zanim zachorujesz na depresję i stracisz chęć życia, możesz być może wyczuć obezwładniający marazm, niechęć i stopniowe wycofywanie się ze świata. To jest czas, by redukować stan kapha aktywnością. Tak, psychiatra również ci powie, że śmiesz w gronie ludzi, których lubisz, wsparcie społeczne, przebywanie w naturze czy sport pomagają radzić sobie z poziomami stresu.

Możesz jednak przesunąć się w stan depresji z powodu braku zasobów. Ciągły stres, presja, bezsenność, przepracowanie, problemy finansowe, przemoc, dwa etaty, rosnąca rata kredytu mogą finalnie dać ci poczucie, że świat jest tak niebezpieczny, że czas się z niego wycofać. Bardzo ciekawie opisuje mechanizm wpływu przewlekłego stresu i wyczerpania Anders Hansen w książce Wyloguj swój mózg. Jak zadbać o swój mózg w dobie nowych technologii. Akurat czytałam ją w samolocie i bardzo ci ją polecam. Uważam, że świetnie obrazuje, jak możemy zachorować z nadmiaru lub z wycieńczenia. Jedna diagnoza — różne sposoby radzenia sobie z chorobą, tak widziałaby to ajurweda. Dobre wskazówki jak zapobiegać oraz jak leczyć. A ponieważ można być w okropnym stanie i mieć myśli samobójcze, nie ma w takich okolicznościach może szansy na medycynę stylu życia, nikt nie mówi, że terapia oraz psychiatria (być może wspomagane lekami) nie miałyby pomóc. Po prostu same leki nie są odpowiedzią, bo często nie adresują przyczyny. O tym jednak oczywiście lepiej porozmawiać ze swoim lekarzem. Nie silę się tu na medyczne porady.

NIE CZEKAJ NA NAUKOWCÓW.

Cały ciąg myślowy wziął się stąd, że obserwuję ostatnio, jak bardzo skupione na EBM i wyśmiewające cokolwiek, co podchodzi pod medycynę spoza głównego nurtu osoby nagle eksponują się na światło o poranku za radą neuronaukowca Andrew Hubermana. Uwielbiam podcasty Hubermana, ale nie uwielbiam czołobitnego podejścia do nauki. Z zaciekawieniem przyglądam się zatem, jak osoby obśmiewające sezonowe zmiany w dicie, diety alkalizujące i inne tego typu tematy, nagle stają się gorliwymi wyznawczyniami czy wyznawcami rytuałów i sposobów na dietę pochodzącymi z ajurwedy, sprzed badań na Uniwersytecie Stanford. 

Myślę, że możemy zaufać sobie i naszym odczuciom, by tworzyć sobie dobre środowisko życia. Myślę, że im jest ono prostsze i bardziej pozbawione cywilizacyjnych wygód, tym lepiej. Nasze mózgi wcale nie ewoluowały tak szybko, by nadążyć za rewolucją ostatnich 200 lat. Nie trzeba czekać na badania, by chodzić boso po ziemi, by wypoczywać w lesie (mało fancy nazwa: chodzenie na grzyby, bardzo fancy nazwa: mindfulness czy też kąpiele leśne), by śpiewać i mruczeć, nudzić się, gapić bez sensu na liście (medytacja), przeciągać ciało, zobaczyć, że różnorodne wzorce ruchowe są lepsze niż nieustannie powtarzalne sekwencje. Nie trzeba czasem komplikować prostych spraw — wystawianie się na słońce, na światło księżyca, na świeże powietrze, dużo spontanicznego ruchu, brak podjadania to proste sprawy, które razem składają się na środowisko, które nasze ciało rozumie i które temu ciału sprzyja. To wcale nie oznacza, że nauka nie jest ważna czy warta śledzenia, ani że ajurweda nigdy się nie myli. Wcale nie czuję, że fascynacja ajurwedą ma w jakikolwiek sposób dyskredytować naukę i medycynę zachodnią. Dla mnie to po prostu przyczyna refleksji nad tym, jakie warunki życia sobie zapewniam. Co mi sprzyja? Co mnie wzmacnia? Po czym czuję się lepiej? Co jest łatwiejsze, ale może nie do końca korzystne z różnych powodów? Co wymaga więcej wysiłku, ale przynosi więcej korzyści?

O dobrej codzienności i sprzyjającym środowisku będę edukować w kursie W Twoim Rytmie. O tych prostych sprawach właśnie. Jak rozumieć sygnały z ciała? Jak rozplątać cywilizacyjną zamotkę? Potrzebujesz czegoś dodać czy coś zredukować? Co możesz uprościć? W jakiej sekwencji to poukładać? To jest moja baza. To jest wiedza, która zmieniła w moim życiu tak wiele i tak bardzo ekscytuję się, że mogę się nią dzielić. To w końcu wiedza… o której często zapominam. Świat, praca, obowiązki i własne uwarunkowania nie odpuszczają. A jednak możemy co pół roku spotkać się w gronie podobnie myślących osób, by układać naszą codzienność w środowisko, które jest odżywcze.

Bardzo się na to cieszę! 

Z wielką przyjemnością ogłaszam, że właśnie ruszyła sprzedaż w cenie early bird – 777 zł za mój flagowy kurs:

Wiem, że wiele z Was nie mogło się go doczekać.Wiele czaiło się na niego przy poprzedniej edycji i dobrze się składa, bo to jest kurs, który UWIELBIAM prowadzić ponieważ zadbanie o mój własny rytm znacząco wpłynęło na moje zdrowie i stabilność emocjonalną oraz poziom energii, którym dysponuję na co dzień. Ten kurs zawsze odbywa się na żywo, przy moim pełnym wsparciu, bez poczucia, że kupujesz coś, do czego nie zajrzysz lub utkniesz z pytaniami, których nie ma komu zadać. Przez cały czas trwania kursu jestem z Tobą na grupie, spotkania odbywają się na żywo (masz nagrania do odtworzenia) i masz zaproszenie do każdej kolejnej edycji – za darmo.

Ten kurs jest pełny wiedzy, która jest jak źródło, do której zawsze warto wrócić i coś odświeżyć, odkryć coś nowego, zadbać o swoją higienę – dlatego zawsze robię go z pełnym zaangazowaniem mojego czasu i energii i przechodzę cały proces z Wami.

Zapraszam Was do zakupu i po szczegóły tu W TWOIM RYTMIE

W niższej cenie kupisz go do 17 września, potem wzrasta na 999zł.

A jeśli interesuje Cię temat rytmów sprawdź też TEN ODCINEK mojego podcastu Rurki z kremem.

RYTM DOBOWY

W moim doświadczeniu najbardziej kluczowy i najtrudniejszy do utrzymania. Rytm dobowy to godziny, w których chodzimy spać i wstajemy. Czas, kiedy jemy posiłki. To ekspozycja na światło, pora aktywności i spoczynku, a także… szczerze mówiąc po prostu całe życie, czyli wszystko inne. To w nim staramy się upchać regenerację, być produktywnymi, podtrzymywać więzi, rozwijać nasze zainteresowania, dbać o dzieci, zwierzęta, przyjaciół, domowe roślinki, robić zakupy, płacić rachunki, wstawiać i wywieszać pranie, robić listy rzeczy do zrobienia, listy zakupów, obchodzić imieniny i święta… Uf! Dużo tego! Przez to, że każdy cykl trwa jedynie 24 h (na pocieszenie napiszę, że na początku istnienia Ziemi doba trwała tylko 19 godzin) trudno jest nim zarządzać w zrównoważony sposób. Jednocześnie jest to cykl kluczowy, bo na nasze myśli, ciało, życie, poziom energii składają się codzienne, maleńkie wybory, które powtarzamy przez większość dni w roku. To świetna wiadomość, bo to znaczy, że dwa tygodnie leżenia plackiem bez treningów, że jedzenie kupnej garmażerki czy cokolwiek innego nie popsuje nam zdrowia jelit, sylwetki, metabolizmu, jeśli przez resztę roku prowadzimy zrównoważony tryb życia. Z drugiej strony łatwo jest zagubić się w gąszczu sprzecznych porad, robić wszystko na raz, a potem nic i w efekcie wprowadzać do swojego życia chaos.

Zakłócenia rytmu dobowego są błyskawiczne do wychwycenia. Nie wierzysz? Przypomnij sobie zarwaną nockę, jet lag, albo, jak się czujesz po świątecznej przerwie w grudniu. Zmiany, które podejmiesz, zauważysz dość szybko. Na co patrzeć? Obserwuj:

• białka swoich oczu — czy są czerwone, suche, nawilżone, wypoczęte?
• stan swojego języka po przebudzeniu — czy jest opuchnięty, czy krawędzie są naznaczone przez odbite ślady zębów i mają falbankę jak pieróg, czy widzisz na nim nalot, jakiego koloru jest ten nalot?
• wypróżnienia — łatwo zaobserwujesz czy jesteś odwodniona, czy zestresowana, jak twoja dieta odbija się na układzie pokarmowym, jak przebiega eliminacja i wchłanianie?
• poziom energii — czy czujesz się stabilnie w ciągu doby? czy nagle wieczorem dostajesz szwungu i wydaje ci się, że jesteś sową? A może jest raz tak, a raz tak? Czy są momenty w ciągu doby, gdzie zaliczasz spadek energetyczny? Które to momenty? ile snu potrzebujesz?
• zachcianki — po zachciankach żywieniowych można dowiedzieć się bardzo ciekawych rzeczy 🙂
• sen — również jest obszarem diagnostycznym, chodzi zarówno o to, jak śpisz, ile, co cię wybudza oraz co ci się śni i czy w ogóle to pamiętasz.

Podsumowując: małe zmiany są łatwe do wprowadzenia, ale trudne do utrzymania. Szybko, lecz nietrwale zaobserwujesz je w swoim życiu. Drobne nawyki mogą przemienić się w stałe zmiany, jeśli staną się Twoją rutyną, którą powtarzasz przez większość czasu. Można dodać jeszcze cykl tygodniowy, zwłaszcza jeśli pracujesz w rytmie 5 dni pracy i 2 weekendu.

Pułapka: marnowanie energii na zmiany, które nie są kluczowe. Wprowadzanie dobrych nawyków, ale w odcinkach doby, które znoszą Twoje wysiłki.

Na temat rytmu dobowego mam cały kurs. Nazywa się W TWOIM RYTMIE i trwa prawie 2 miesiące. Towarzyszę Ci w nim przez cały ten czas. Kurs ten odbywa się tylko na żywo online. Zazwyczaj edycje odbywają się 2 razy do roku – wiosną i na jesień, bo to najlepszy czas na stabilizację nawyków lub układanie rytmu od nowa. W tym roku jesienna edycja zaczyna się 25.09.2023. ZAPISY RUSZĄ WKRÓTCE.

CYKL MIESIĘCZNY

Dotyczy całej planety, mężczyzn i kobiet, a to za sprawą księżyca. Najbardziej jednak dotyczy miesiączkujących kobiet — a zatem kobiet, które nie stosują antykoncepcji hormonalnej. Cykl miesiączkowy każdej z nas może rozmijać się z księżycem, choć niewątpliwie ciekawie jest obserwować, na jaki czas miesiąca przypadają poszczególne fazy Twojego cyklu. Czy miesiączkujesz podczas pełni? A może podczas nowiu? Sprawdzałaś to kiedyś? Cykl miesiączkowy dzieli się na 4 fazy.

1. Pierwszą liczymy od 1 dnia miesiączki i trwa ona aż do jej zakończenia. To dobry moment na wycofanie się, reflektowanie i dużo odpoczynku. To faza menstruacyjna.
2. Kolejna trwa do owulacji i mówi się o niej, że mamy wtedy najwięcej chęci do działania, wychodzenia na zewnątrz do świata, dużo energii i wiary w siebie. To faza folikularna. 
3. Owulacja to czas bogini płodności. Kiedyś zupełnie jej nie zauważałam, a teraz wyraźnie widzę inny poziom energii, inne zainteresowanie płci przeciwnej i więcej radości z życia. W tym momencie jesteśmy płodne, mamy najwyższe libido i bardzo dużo energii. To faza owulacyjna.
4. Po owulacji wchodzimy w fazę, w której ciało zakłada, że może doszło do zapłodnienia. Właściwie w tej fazie możesz mieć większy apetyt, mniejszą ochotę do działania, czuć większą potrzebę drzemek czy chcieć spać dłużej. W tej fazie również ze względu na to, co dzieje się z hormonami, możesz także czuć zaostrzenie różnych dolegliwości. To może być PMS — drażliwość emocjonalna, ale także symptomy fizyczne. Ze zdziwieniem zaczęłam wyłapywać, że ta faza cyklu bardzo mocno podbija mi nietolerancję histaminy. Również w tej fazie cyklu możesz zaobserwować problemy żołądkowo-jelitowe czy skórne. Warto powiedzieć, że to nie jest normalne i można oraz warto przyjrzeć się tym symptomom. Miesiączka nie powinna być bolesna, owulacja nie powinna być dużym dyskomfortem, PMS to zaburzenie, a nie norma. To faza lutealna.

Nie chcę wymądrzać się w sprawach cyklu miesiączkowego, ponieważ interesuję się nim prywatnie, ale niewiele mogę o nim powiedzieć zawodowo od strony ajurwedy. Z pewnością, kiedyś zgłębię jego tajniki i zaproszę Cię do wspólnej eksploracji tego tematu. Zauważam też, że dobrze ułożony rytm dobowy znacznie zmniejsza problemy w cyklu miesiączkowym. Nie ma w tym nic dziwnego — dobra regeneracja, poczucie bezpieczeństwa na linii Ty i ciało, aktywność fizyczna, świadomość potrzeb, odżywienie musi skutkować lepszym stanem zdrowia. Gdy zaczniesz śledzić swój cykl miesiączkowy, możesz poczuć zmianę w kolejnym cyklu lub po 3 miesiącach, a nawet dłużej (w zależności od tego, z czym się borykasz). Im dłuższy cykl, tym dłużej trzeba czekać na zmiany. Tylko 3 cykle to aż 3 miesiące.

Pułapka: Nawet wiedząc, czego potrzebujesz w każdym momencie swojego cyklu miesiączkowego czasem trudno to dopasować do współczesnego stylu życia. Jak poukładać wszystkie elementy z rytmu dobowego w miesiąc, by jeszcze móc dawać sobie konkretne aktywności czy wycofanie się z nich w konkretnych przedziałach? Mając rodzinę, szefów, klientów, dzieci, żyjąc w zorganizowanych systemach (praca, nauka języka, struktura tygodnia), dość trudno jest mieć doskonały rytm miesięczny.

CYKL ROCZNY

Napisałam o nim moje dwie książki. Ciepło oraz Rześko. Rytm roczny jest rozkoszny, ale bardzo powolny. Owszem, wiosną pracujesz na lepsze lato, latem, na łatwiejszą jesień, ale cofnięcie dolegliwości takich jak np. glut w nosie i ospałość na przednówku może zająć Ci więcej cykli niż tylko 1. A każdy cykl to rok! Więc 3 lata to dużo, ale i mało, to tylko 3 cykle, co w przypadku rytmu dobowego trwa 3 doby, a miesięcznego 3 cykle miesiączkowe. Z pewnością zaletą rytmu rocznego jest to, że w dużej mierze daje nam spory margines błędu. Z pewnością większy niż dynamicznie tocząca się doba. Łatwiej też z racji wydłużonych odcinków czasu stosować wspierające zalecenia niż w przypadku rytmu miesięcznego. Mamy sporo czasu na wdrożenie i relatywnie dużo miejsca na opieszałość. Zmiany w rytmie rocznym nie są także wcale bardzo duże! Każdy dzień prowadzi nas spokojnie do następnego miesiąca. Światło powoli zamiera na jesień i zimę, a później stopniowo wydłuża swoją obecność w naszej codzienności. Sezonowe warzywa i owoce także potrzebują czasu, by się pojawić na naszym stole. Zmiany, które wprowadzisz w rytmie rocznym, są zauważalne, ale zajmują zwykle więcej czasu. To nie są znaki, które wyczytasz z dnia na dzień na języku czy zaglądając sobie w oczy. Czasami oznaki zaniedbań lub przeciwnie — dbania o siebie zaobserwujesz po tygodniach lub miesiącach, inne po latach. Przykład? Zadbałam o zdrowie jelit i pracowałam z reakcją na stres i zaobserwowałam, że po pół roku od tych wysiłków, nie miałam tego problemu z wysypkami, które dręczyły mnie co wiosnę. Drugi przykład to pokrzywki spowodowane nietolerancją histaminy. Właśnie sprawdziłam i ostatnią miałam rok temu. Co jesień moje objawy związane z nietolerancją histaminy przybierają na sile (podobnie jak w ostatniej fazie cyklu), więc skutki moich działań w tym kierunku ocenię dopiero tej jesieni.

Pułapka: niezrozumienie lub niechęć do życia w zgodzie z porami roku. Próby oszukiwania i zaprzeczenia. Warto przyglądać się cywilizacyjnym wygodom i pytać się siebie: czy gdyby nie cywilizacja, byłoby to normalne? Czy to mi teraz służy? Jaki jest kontekst? Czy mango w Polsce w grudniu ma sens? Czy naświetlanie się światłem niebieskim, zamiast korzystać z przytulności jesienno-zimowego mroku ma dobry skutek? A może czas wcześniej wyłączyć sprzęty emitujące to światło i włączyć ciepłe lampki i więcej się relaksować? Co robi natura dookoła mnie? Co ja powinnam teraz zrobić?

Jestem ciekawa, które rytmy są ci najbliższe. Które stanowią wyzwanie. Jakie to wyzwanie? Czy potrafisz obserwować zmiany w związku z tym, jak się zachowujesz w danych cyklach?